Nội nha như là một chuyên khoa của ngành nha khoa, liên quan đến việc chẩn đoán, điều trị các bệnh lý và thương tổn của tủy răng và mô quanh chóp. Theo “Hướng dẫn bảo đảm chất lượng” năm 1987 của Hiệp hội Nội Nha Mỹ thì nội nha được định nghĩa như một bộ phận của nha khoa có liên quan đến hình thái học, sinh lý học và bệnh học của mô tủy và mô quanh chóp. Mục đích của nội nha bao gồm:
– Chẩn đoán phân biệt và điều trị cơn đau có nguồn gốc từ tủy và/hoặc mô quanh chóp;
– Điều trị tủy sống, chẳng hạn như che tủy và lấy tủy buồng;
– Điều trị tủy, chẳng hạn như lấy tủy buồng, điều trị hệ thống ống tủy có hay không có bệnh lý quanh chóp và trám bít ống tủy;
– Phẫu thuật cắt bỏ có chọn lọc các mô bệnh do bệnh lý tủy;
– Cắm lại răng chủ động hoặc cắm lại răng bị rơi ra khỏi xương ổ;
– Phẫu thuật cắt bỏ mô răng như phẫu thuật cắt chóp, chia chân răng, cắt chân răng;
– Cấy ghép nội nha;
– Tẩy trắng răng bị nhiễm màu;
– Điều trị lại những răng đã điều trị nội nha trước đây;
– Thủ thuật điều trị liên quan đến phục hình răng như chốt, cùi giả.
Lưu ý rằng thuật ngữ “quanh chóp” (periapical) được thay thế bởi “quanh gốc răng” (periradicular) khi mức ảnh hưởng của bệnh lý vượt ra ngoài giới hạn của tủy, không chỉ giới hạn gần lỗ chóp chân răng (hình 1) mà còn có thể liên quan đến những phần khác trên bề mặt chân răng (hình 2) hay toàn bộ bề mặt răng (hình 3). Kể cả những tổn thương từ ống tủy phụ (hiện diện ở bất kỳ vị trí nào trên bề mặt chân răng) và những tổn thương kết hợp nội nha – nha chu phát triển theo những vết nứt dọc chân răng (hình 3.4).
Hình 1. Phim trước điều trị của răng cối nhỏ thứ 2 hàm trên: tủy hoại tử và tổn thương quanh chóp. B. Phim sau điều trị 18 tháng.
Hình 2. Phim trước điều trị của răng khôn hàm trên: tủy hoại tử. Hai vệt thấu quang: vệt lớn ở vùng quanh chóp và vệt nhỏ hơn ở giữa một phân ba giữa chân răng.B. 27 tháng sau. Hai vết thấu quang đã được phục hồi. Vệt nhỏ tương ứng với ống tủy phụ.
Hình 3.. Phim trước điều trị.Thương tổn nằm giữa răng cối lớn 1 và 2 có liên quan đến phần lớn bề mặt chóp chân răng. B. 24 tháng sau
Hình 4. Thấu quang rộng dọc toàn bộ mặt gần của chân xa răng cối lớn thứ nhất hàm dưới. Khi nhổ ra phát hiện chân răng có bị nứt dọc.
Những bước cơ cản trong điều trị nội nha
Như được mô tả bởi Schilder, Weine, Bence và theo tài liệu hiện đại, ba bước cơ bản của nội nha là:
- a) Chẩn đoán nguyên nhân và lập kế hoạch điều trị;
- b) Sửa soạn: làm sạch và tạo hình ống tủy;
- c) Trám bít ống tuỷ.
Điều trị nội nha có thành công hay không phụ thuộc và 3 bước này.
Chỉ định và chống chỉ định
Tất cả các răng có thể được điều trị bằng nội nha, có nghĩa là trên lý thuyết thì không có chống chỉ định khi mà răng còn được mô nha chu nâng đỡ, lỗ chóp chân răng có thể bít được, việc bảo tồn răng bằng phương pháp truyền thống không bằng phẫu thuật (cô lập bằng đê cao su và mở đường vào ống tủy) hoặc điều trị tủy ngược dòng, phẫu thuật (lật vạt và phẫu thuật cắt chóp rồi trám ngược).
Vì vậy, chống chỉ định duy nhất chỉ có thể là bệnh nha chu tiến triển, ngoài ra có hai nguyên nhân được nêu bởi Weine cũng phải nhổ răng có tủy tổn thương là: nha sĩ không đủ khả năng thực hiện và bệnh nhân không có đủ chi phí cho điều trị .
Thậm chí nếu rơi vào hai trường hợp này thì cũng chỉ là chống chỉ định tương đối, đôi khi vẫn có thể giữ lại được răng (chẳng hạn như chuyển bệnh nhân đến một nha sĩ có khả năng điều trị hoặc là bệnh nhân được bảo hiểm chi trả), ngoại trừ trường hợp răng bị bệnh nha chu quá nặng không thể hồi phục được thì mới chống chỉ định tuyệt đối. Tuy nhiên, nếu phân tích vấn đề xa hơn và xem xét hai phương pháp phẫu thuật hay bảo tồn, thì chỉ định hay chống chỉ định còn tùy thuộc vào phương pháp điều trị phẫu thuật hay là điều trị bảo tồn.
Hình 5. A. Phim trước điều trị của răng cối nhỏ thứ hai hàm trên buộc phải điều trị nội nha lại để lắp răng giả. B. Đo chiều dài chân trong: có thể thăm dò toàn bộ chiều dài.C. Chân ngoài không thể thăm dò được ở 1/3 chóp. D. Phim sau điều trị: chất trám không trám bít hoàn toàn, ở chân ngoài chỉ có phần thăm dò được mới được trám. E. Phim sau 4 tháng cho thấy tổn thương quanh chóp và chỗ dò ở vị trí côn gutta-percha.
Hình 5. F. Lật vạt, bộc lộ tổn thương, chóp chân răng bộc lộ xiêng góc để cho phép trám ngược. Cây thăm dò cho thấy ống tủy chân ngoài chỉ được điều trị một phần. G. Hai miếng trám amalgam được trám ngược vào lỗ chóp chân răng. H. Phim sau điều trị. I. Sau 30 tháng.
